گزارش مکمل سفر معین امور پناهندگان وزارت امور مهاجرین وعودت کنندگان به کشور دنمارک
هیئت دولت جمهوری اسلامی افغانستان تحت ریاست داکتر عالمه معین امور پناهندگان وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان در سفری که به کشور شاهی دانمارک داشتند، نشست هایی جداگانه با مقامات وزارت خارجه دانمارک، موسسات همکار و دیاسپورای افغانی مقیم اروپا انجام دادند که گزارش مکمل آن قرار ذیل است.
بخش اول: نشست های رسمی
- نشست رسمی با مقامات وزارت خارجه دانمارک
هیئت اعزامی دولت افغانستان در ابتدا با مسئول پالیسی وزارت امور خارجه کشور دنمارک دیدار داشت و در این دیدار جانب افغانستان روی ادامه کمک ها و همکاری های کشور دانمارک به افغانستان صحبت نمودند و جانب دنمارک ابراز داشتند که ما همواره حامی دولت و ملت افغانستان خواهیم بود و از دستاوردهای 18 سال اخیر افغانستان حمایت خواهیم کرد.
همچنان هیئت افغانستان تقاضای حمایت بیشتر از جانب دنمارک در زمینه تطبیق پالیسی دیاسپورا را داشتند که با حمایت وزارت خارجه دنمارک روبروشد.
آقای اشتفان شوینه من رئیس پالیسی وزارت خارجه دنمارک گفتند که در این زمینه آماده هرگونه همکاری هستند.
- نشست با مسئولین موسسه DRC
هیئت اعزامی افغانستان با مسئولین موسسه DRC در دفتر مرکزی آن در شهر کپنهاگ دیدار نموده، روی ادامه و افزایش سطح همکاری ها صحبت نمودند.
داکتر عالمه معین امور پناهندگان و رئیس هیئت ضمن ابراز سپاس از همکاری این موسسه در برگزاری کنفرانس دیاسپورای افغانی در اروپا، گفت که موسسه DRC یک برنامه حمایت و آموزش فن و حرفه برای مهاجرین سوری دارد که از موثریت زیاد برای توانمندی و ادغام پایدار مهاجرین برخوردار است، ما از موسسه (دی آر سی) تقاضا داریم که این برنامه را توسعه بخشیده و یک برنامه مشابه آنرا تحت رهبری حکومت افغانستان برای مهاجرین افغان نیز ایجاد نماید تا از تجربیات موسسه (دی آر سی) در زمینه استفاده بهینه صورت گیرد.
پیتر کلانسو رئیس برنامه های موسسه DRC در این جلسه اشتراک داشت و در پاسخ به خواست معین امور پناهندگان وزارت امور مهاجرین اظهار نمود که ما آماده هرگونه همکاری با جانب افغانستان هستیم.
- نشست با مسئولین موسسه GIZ
داکتر عالمه معین امور پناهندگان و رئیس هیئت، در یک نشست دیگر با مسئولان موسسه GIZ در شهر کپنهاگ، روی ادامه همکاری مشترک این نهاد با حکومت افغانستان صحبت نموده از آن اداره خواست که برای تکمیل و تطبیق پالیسی دیاسپورا و ایجاد زمینه های تطبیقی آن افغانستان را بیشتر کمک نمایند.
در مقابل رهبری GIZ تعهد نمودند که از خواست های حکومت افغانستان کاملاً حمایت خواهند کرد. جانب موسسه GIZ اظهار داشتند که آنان آماده اند تا زمینه دسترسی افغانستان به تجارب کشورهای منطقه بخصوص هند را در استفاده از دیاسپورا برای افغانستان فراهم خواهند نمود. همچنان مسئولین این موسسه گفتند که وزارت امور مهاجرین را در زمینه تطبیق تعهدات افغانستان نسبت به پیمان بین المللی مهاجرت (Goble Migration Compact ) همکاری می نماید.
بخش دوم: نشست با دیاسپورا
بررسی وضعیت دیاسپورای افغانی مقیم اروپا
هیئت اعزامی دولت افغانستان به کشور ناروی طی یک محفل با اعضای مجمع مهاجرین افغان مقیم اروپا صحبت نموده و در رابطه به بهبود وضعیت آنان و ارایه راه حل مشکلات با آن مجمع صحبت و گفتگو نمودند.
در نشستی که بدین منظور برگزار گردیده بود، با سخنرانی داکتر عالمه رئیس هیئت افتتاح شد. اشتراک کنندگان این محفل اکثراً نمایندگان 50 نهاد اجتماعی- فرهنگی افغان های مقیم کشورهای اروپایی بودند.
در ادامه خانم پروفیسور میلیسا سیگیل استاد دانشگاه ماستریخ هلند، نتایج تحقیقی خود درباره دیاسپورای افغانستان در اروپا را رونمایی کرد.
همچنان داود مجید مشاور معینیت امور پناهندگان مسوده پالیسی دیاسپورا را از جانب دولت افغانستان برای اشتراک کنندگان ارائه نمود. این پالیسی شامل 4 بخش عمده است.
- موضوعات عمومی
- شناسایی و حمایت دیاسپوره افغانی
- سهمگیری دیاسپوره در انکشاف کشور
- میکانیزم های اجرایی، ساختار های تطبیقی و چهارچوب حقوقی
در ادامه پنل های تخصصی درباره وضعیت نهادهای فرهنگی- اجتماعی مهاجرین افغان در کشورهای اروپایی و دیدگاه و اهداف هر نهاد بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
بخش دیگری که از جانب دیاسپورا بسیار مورد توجه قرار گرفت، پالیسی دیاسپورا بود. اکثریت نمایندگان نهادهای فرهنگی-اجتماعی دیاسپورا از اینکه چنین سندی در حال تدوین است بسیار ابراز خرسندی کردند. برای اینکه بتوان بصورت دقیق و تخنیکی روی پالیسی دیاسپورا نظرخواهی نمود، تمامی اشتراک کنندگان به گروه های کاری تقسیم شده و هر کدام از گروه ها روی یکی از موضوعات خاص پالیسی به بحث و تبادل نظر پرداختند. نکات کلیدی مورد توجه هر گروه شامل(بررسی مشکلات، چالش ها و راه حل های موجود برای ایجاد و توسعه سطح هماهنگی میان دولت و دیاسپورا ) بود. در ختم این بخش اعضای هر گروه نظریات خویش را برای سایرین ارائه نمودند. نظریات هر گروه شامل دو بخش مهم چالش ها/ مشکلات و پیشنهادات / راه حل ها است که در ادامه به آن پرداخته شده است:
نمایندگان نهادهای فرهنگی- اجتماعی افغان های مقیم اروپا در بخش فرصت های اقتصادی برای دیاسپورا و افغاستان اظهار داشتند که برخی مشکلات در این بخش وجود دارد که باید به شکل جدی به آنها پرداخته شود.
عدم آگاهی دیاسپورا در مورد شرایط اقتصادی افغانستان، سطح پایین آگاهی دولت نسبت به ظرفیت های اقتصادی دیاسپورا، مغلق بودن طرزالعمل های سرمایه گذاری در افغانستان، سطح پایین امنیت در افغانستان، پایین بودن ظرفیت سکتور خصوصی در دو بخش ماشینری و قوای بشری، پایین بودن استندردهای تولید در افغانستان، فساد اداری در ادارات اقتصادی افغانستان، مشکل بودن انتقال پول توسط دیاسپورا به داخل افغانستان، مغلق بودن سیستم گمرکات افغانستان از مواردی بود که به آن اشاره شد. آنان راه حل ها یا پیشنهاداتی نیز در زمینه داشتند که قرار شرح ذیل می باشد: ایجاد اتشه اقتصادی در سفارت ها، اختصاص بودجه خاصی برای هماهنگی با دیاسپورا، فراهم آوری تسهیلات خاص برای سرمایه گذاری دیاسپورا در داخل افغانستان، فراهم آوری تسهیلات گمرکی بیشتر/ خاص برای دیاسپورا، فراهم تسهیلات خاص برای سرمایه گذاران دیاسپورا در سفارت های افغانستان، شریک ساختن معلومات فرصت های سرمایه گذاری و تجارت برای دیاسپورا توسط سفارت، استخدام یک نفر تحلیل گر اقتصادی که دسترسی خوبی نسبت به مسایل اقتصادی کشور، منطقه و جهان داشته باشد در هر سفارت، توزیع جواز تجاری درکمترین زمان ممکن برای دیاسپورا،اداره ثبت تاجران مقیم خارج در هر سفارت، هر سال یک سرمایه گذار به عنوان سرمایه گذار نمونه انتخاب و دیاسپورا نیز در این رقابت در نظر گرفته شود. سفارت ها مجالس کاری با تاجران داشته باشد.کتاب فرصت های سرمایه گذاری برای دیاسپورا تهیه و توزیع گردد. برنامه های تحلیل و بازار یابی راه اندازی شود.سیستم انتقال آسان پول به داخل افغانستان ایجاد و توسعه داده شود، از خواست ها و پیشنهادات دیاسپورای مقیم اروپا بود.
مشکلات و توقعات دیاسپورای مقیم اروپا در بخش (میکانیزم های اجرایی، ساختار های تطبیقی و چهارچوب حقوقی) شامل: مشکل غیر حاضری کارمندان سفارت خانه های افغانستان در این نشست و یا نشست ها و مجالس اروپایی، نداشتن یک شبکه درج شکایات از نمایندگی های افغانستان در خارج از کشور، اقلیت ها در تعیین بست های وزارت امور خارجه در خارج از کشور درنظر گرفته نمی شوند. می باشد که در قبال آن پیشنهادات ذیل ارائه گردید:
- یک تعریف واضح از واژه Advocacy برای حمایت از دیاسپورای افغان داشته باشیم.
- تمامی مراحل تدوین پالیسی دیاسپورا با نهادهای دیاسپورای افغان شریک شود.
- نخبگان و نهادهای فعال دیاسپورای افغان در خارج از کشور شناسایی و زمینه های ارتباط با آنان فراهم شود.
- از تجارب کشورهای همسایه در زمینه تدوین پالیسی دیاسپورا استفاده شود.
موضوع دیگری که مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت ( هماهنگی فرهنگی-اجتماعی دیاسپورای افغانی) بود:
الف: فرهنگی: تغییر در عنعنات و رسوم سنتی، قالبی و کلیشه ای مانند: ازدواج های اجباری، ازدواج کودکان، احترام نداشتن به قانون، احترام نداشتن به انسان، تشویق نشدن زنان برای سهم گیری در فعالیت های اجتماعی، نداشتن اطلاعات در مورد افغانستان به زبان های بین المللی برای نسل دوم و سوم مقیم در کشورهای میزبان جهت آگاهی حاصل نمودن در مورد فرهنگ و هویت افغانی خود، هراس از دست رفتن هویت و فرهنگ افغانی در نسل دوم و سوم افغان های مقیم در کشور های میزبان، عدم توجه افغان های مقیم اروپا به آموزش و پروش مسلکی در سطوح بالا، کمبود امکانات و وسایل در مکاتب که از طرف افغان ها در کشور های میزبان فعال گردیده اند و عدم توجه دولت افغانستان برای تقویت آنها، نبود بسته های فرهنگی مخصوص افغان ها در میان دیاسپورای افغان مقیم اروپا، موجودیت دیدگاه های منفی و سطحی نگری در داخل افغانستان نسبت به افغان های مقیم اروپا
ب : اجتماعی: کمبود وحدت در بین اقوام مختلف افغان مقیم اروپا، عدم توجه به نقش خانواده ها در تربیت نسل دوم و سوم افغان های مقیم اروپا، جهانی فکر نکردن افغان های مهاجر نسبت به مسایل، عدم موجودیت روحیه پذیرش تفاوت ها در بین افغانهای مقیم اروپا، مقاومت در مقابل تغییر در میان افغانهای مهاجر از مشکلاتی بود که به آن اشاره شد. در راستای حل این مشکلات نمایندگان نهادهای مهاجرین گفتند که فرصت هایی مانند: موجودیت ظرفیت های خوب دربین مهاجرین افغان مقیم اروپا، موجودیت سازمان های افغانی در کشورهای میزبان، فعالیت ها در عرصه های گوناگون سازمان های افغانی در کشورهای میزبان، موجودیت اقوام گوناگون بعنوان فرصت در کشور های میزبان و آغاز تدوین اولین پالیسی دیاسپورا و تاکید بر نهایی سازی و تطبیق آن از جانب دولت افغانستان وجود دارد که باید از آن استفاده نمود.
پیشنهاداتی نیز مطرح گردید که عبارت است از: کتاب های آموزشی به زبان های ملی ترجمه شوند تا نسل دوم و سوم از آن استفاده کنند. توجه بیشتر به تولیدات فرهنگی با کیفیت در عرصه های مختلف، شناسایی و استفاده از ظرفیت افغان های مقیم اروپا در تولیدات فرهنگی و اجتماعی، فعال شدن قونسلی ها در حوزه فرهنگ، اجتماع و آموزش پرورش ، استفاده از تجربه کشوره های دیگر در مدیریت (دیاسپورا)، فعال سازی مکاتب و مراکز فرهنگی توسط دولت و مدیریت آن توسط سفارت ها در کشور های میزبان، توجه به معیار های جهانی در حوزه آموزش و پرورش، ایجاد انسجام بین سازمان ها/ نهادهای اجتماعی و فرهنگی موجود در کشور های میزبان و ایجاد برنامه ای تحت عنوان « گفتگو و آشنایی با فرهنگ افغانستان» با استفاده از تکنالوژی و از راه دور. (یعنی نسل دوم و سوم افغان های مقیم در کشورهای میزبان با جوانان مقیم در افغانستان از طریق برنامه مشخص آشنا سازی با هم گفتگو نمایند تا ارزشها، باورها و نگرش های یکدیگر را بدانند و تفاهم و یکدلی بوجود آید).
در ختم این برنامه تمامی دیدگاه ها و نظریات گروه های کاری جمع بندی و قرار بر این شد تا از آن در تدوین پالیسی دیاسپورا استفاده شود.
این اولین سند پالیسی دیاسپورا است که توسط وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان برای نظرخواهی به دیاسپورای افغانی مقیم اروپا ارائه گردید. در آینده قرار است تا نظریات سایر دیاسپورای افغانی مقیم کشورهای مختلف روی آن جمع آوری و مورد تحلیل قرار گیرد.
