مقدمه

مهاجرت یک پدیده مهم بین‌المللی بوده و به‌خصوص در افغانستان، از اهمیت بالای برخوردار است، زیرا این کشور بیش از سه دهه گذشته بیشتر از دوازده میلیون پناهنده و مهاجر داشته است که در تاریخ مهاجرت ملت‌ها کم‌سابقه است. از سال 2001 تا 2015 حدود 5.8 میلیون پناهنده به وطن عودت نموده‌اند و حدود 6.4 میلیون نفر هنوز به‌صورت مهاجر غالباً در کشورهای همسایه به سرمی برند که با مشکلات فراوانی روبرو هستند. بنابراین دولت افغانستان خود را مکلف می‌داند تا مسئله مهاجرت را در کشور از مسائل مهم ملی تلقی کرده و  مصمم است با جدیت تمام در جهت مدیریت آن اقدامات عملی لازم را انجام دهد. در همین راستا وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان، با پیشنهاد طرح ایجاد کمیسیون عالی امور مهاجرت در کشور، خواستار جلب همکاری‌های ملی و بین‌المللی و  مدیریت مطلوب امور مهاجرت، عودت و ادغام مجدد پایدار و ارائه خدمات حقوقی و اجتماعی به مهاجرین، عودت کنندگان و بیجا شدگان می‌باشد برای رسیدن به این اهداف کمیسیون عالی امور مهاجرت تشکیل گردیده است. ساختار، ، صلاحیت‌ها و لایحه وظایف آن در این طرزالعمل مشخص‌شده است.

معرفی کمیسیون

بنا بر پیشنهاد وزیر امور مهاجرین و عودت کنندگان به جلالت‌مآب رئیس‌جمهوری اسلامی افغانستان و به ارتباط پیشنهادات شماره (566) مورخ 5/ 12/ 1393 ، (55) مورخ 13/ 12/ 1393 ، (57) مورخ 19/ 12/ 1393 . (3 و 4 ) مورخ 12/ 1/ 1394 ، تقاضای ایجاد کمیسیون عالی ( بورد عالی ملی) امور مهاجرت، در جلسه مورخ 26/ 1/ 1394 کابینه جمهوری اسلامی افغانستان مطرح و طی فقره (8) مصوبه شماره (3) مورخ 26/ 1/ 1394 کابینه، کمیسیون عالی امور مهاجرت مورد تصویب قرار گرفت.

1- اهداف

هدف از ایجاد کمیسیون عالی امور مهاجرت، سیاست‌گذاری و هماهنگی‌های کلان ملی در راستای ایجاد زمینه عودت داوطلبانه، تدریجی و باعزت و ادغام مجدد و پایدار پناهندگان، مهاجرین و بیجاشدگان ، متناسب با ظرفیت‌های موجود در داخل کشور،مدیریت امور مهاجرت،ارائه خدمات حقوقی و اجتماعی به مهاجرین و عودت کنندگان و جلب همکاری‌های ملی و بین‌المللی، به‌ویژه کشورهای میزبان می‌باشد.

2- کمیسیون عالی امور مهاجرت

کمیسیون عالی امور مهاجرت یک نهاد عالی دولتی است تحت ریاست جلالت‌مآب رئیس‌جمهوری اسلامی افغانستان و با عضویت ذوات آتی:

1. رئیس شورای اجرائیه حکومت وحدت ملی
2. معاون دوم رئیس‌جمهور
3. وزیر امور مهاجرین و بیجاشدگان
4. وزیر زراعت و مالداری
5. وزیر داخله
6. وزیر امور خارجه
7. وزیر احیاء و انکشاف دهات
8. وزیر تحصیلات عالی
9. وزیر معارف
10. وزیر صحت عامه
11. وزیر انرژی و آب
12. وزیر امور شهرسازی
13. وزیر کار و امور اجتماعی
14. وزیر امور زنان
15. وزیر ارشاد، حج و اوقاف
16. وزیر مالیه
17. وزیر سرحدات و قبایل
18. رئیس عمومی هلال‌احمر افغانی
19. رئیس عمومی امنیت ملی
20. رئیس مستقل اراضی
21. رئیس مستقل ارگانهای محلی
22. رئیس اداره ملی محیط‌زیست
23. رئیس اداره احصائیه مرکزی
24. رئیس رادیو و تلویزیون ملی

سکرتریت کمیسیون به عهده وزارت امور مهاجرین می‌باشد.

2-2- وظایف کمیسیون

کمیسیون عالی امور مهاجرت دارای وظایف و صلاحیت‌های ذیل می‌باشد:

1- ایجاد دیدگاه و اراده ملی و بین‌المللی برای مدیریت سالم و مؤثر امور مهاجرین و بیجاشدگان

2- تصویب پالیسی های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت در رابطه به امور مهاجرین و بیجاشدگان

3- اتخاذ تصمیم در رابطه به تفاهم‌نامه‌های دو یا چندجانبه با دول خارجی در امور پناهندگان و عودت کنندگان؛

4- تصویب پالیسی و پلان همه‌جانبه برای عودت و استقرار پایدار عودت کنندگان و فراهم نمودن زمینه اشتغال آنان؛

5- اتخاذ تصمیم در رابطه به مشکلات اساسی عودت کنندگان

6- فراهم نمودن زمینه تطبیق استراتژی راه‌حل‌ها؛

7- ایجاد صندوق حمایت مالی از پروسه عودت مهاجرین

8- اتخاذ تصمیم در رابطه به تهیه پالیسی ترغیب و تشویق متخصصین افغان به عودت، باهدف تأمین نیازمندی کشور به متخصصین در عرصه‌های مختلف؛

9- تعقیب و پیگیری فعالیت‌های وزارت‌ها و ادارات عضو کمیسیون عالی امور مهاجرت در هر جلسه.